شناسایی و مصارف سنتی برخی از گیاهان دارویی در بخش جعفرآباد استان قم

زمینه و هدف: با توجه به آمیخته‌شدن طب سنتی با فرهنگ عامه مردم در کشور، همچنین ارتباط بین باورها، اعتقادات مردم هر منطقه با میزان و نحوه کاربرد گیاهان دارویی (تحت عنوان گیاه قوم‌شناسی)، این مطالعه با هدف شناسایی و مصارف سنتی برخی از گیاهان دارویی در بخش جعفرآباد استان قم صورت گرفت. روش بررسی: این پژوهش به روش توصیفی - مقطعی بر روی 320 نفر از مردم بخش جعفرآباد قم (شامل شهر جعفریه و روستاهای آن) در سال 1394 با استفاده از روش نمونه‌گیری آسان انجام شد. داده‌ها به‌وسیله چک‌لیست جمع‌آوری شدند. گیاهان دارویی با استفاده از کتب فلور گیاهی شناسایی شدند. یافته‌ها: از مجموع 37 گونه گیاهی غالب از 22 خانواده، گیاهان خانواده‌های Lamiaceae و Asteraceae، بیشترین فراوانی پوشش گیاهی منطقه را تشکیل می‌دادند. از بین گیاهان دارویی جمع‌آوری‌شده، 23% در درمان بیماری‌های گوارشی به‌عنوان شایع‌ترین بیماری‌ها، 18% برای درمان بیماری‌های تنفسی، 13% برای رفع سنگ‌های مجاری ادراری، 10% جهت درمان بیماری‌های پوست و مو و 2% برای درمان بیمارهای دهان و دندان کاربرد داشتند. درمان بیمارهایی مانند دردهای مفصلی و ناباروری نیز با استفاده از گیاهان دارویی، توسط معدودی از افراد بومی انجام می‌شد. نتیجه‌گیری: با توجه به بکر بودن منطقه و عدم مستندات کافی، تاکنون اطلاعاتی در منابع گذشته راجع به خواص دارویی و نحوه به‌کارگیری گیاهان این منطقه ثبت نشده است؛ بنابراین تحقیقات بیشتر در این زمینه موجب شناسایی گیاهان دارویی جدید شده و فرصتی را برای کشاورزان و مردم محلی فراهم می‌کند تا بتوانند با کشت گیاهان دارویی، زمینه تجاری‌سازی آن‌ها را در منطقه خود فراهم آورند.